REVIEW SÁCH " GIẾT CON CHIM NHẠI" - HARPER LEE

--Tôi không sợ cô đơn vì tôi luôn có sách làm bạn--

         Nhà văn Harper Lee, sinh ngày 28/01/1926 là nhà văn Mỹ nổi tiếng, trong sự nghiệp của mình, bà chỉ viết một tác phẩm duy nhất, nhưng lại chính là viên ngọc sáng nhất được nhà văn mài giũa tỉ mỉ để đạt đến tầm nghệ thuật.

“ Giết con chim nhại”- tiêu đề của tác phẩm đã gợi lên không ít sự tò mò của người đọc, người xem khi họ cố đoán xem nội dung của tác phẩm là gì. Lấy bối cảnh tại Alabama, một tiểu bang miền Nam mang nặng trong mình dấu vết của thành kiến phân biệt chủng tộc, tác phẩm được chắp bút trong khoảng thời gian phong trào đấu tranh của người da màu, nhất là của Martin Luther King, Jr., đang lan rộng tới tầm cỡ quốc gia. Nên không mấy ngạc nhiên khi chủ đề chính của tác phẩm đề cập đến là vấn đề phân biệt chủng tộc.

Dưới góc nhìn của một bé gái, nhân vật chính, Jean Louise Finch, biệt danh là Scout, đang sống trong những năm đầu tiểu học, những thành kiến bất công của xã hội, những tệ nạn dẫn đến sự suy đồi đạo đức hiện lên một cách tự nhiên gắn với những câu hỏi mà người lớn khó lòng muốn giải đáp. Việc chọn em là người dẫn chuyện giúp tác giả thể hiện được góc nhìn đối sánh giữa thực tế xã hội coi là hiển nhiên và những gì mà bố em- một luật sư có lương tâm và trách nhiệm chỉ dạy.

Jem- anh trai của Scout cũng đang trong độ tuổi hình thành nhân cách, bắt đầu tiếp xúc với xã hội thu nhỏ, là trường học, hàng xóm, đặc biệt là tiếp xúc với cái xấu. Các em thường đưa ra nhận xét, dần trưởng thành qua những biến cố nhỏ để rồi lớn khôn và nhận ra rằng không phải cái gì mà xã hội tin tưởng điều đó là đúng, thì điều đó là tuyệt đối đúng. Và rằng đã là con người ai cũng có mặt tốt, mặt xấu, ví dụ như bà Dubose mặc dù hay chê trách bố em và thích la mắng hai em nhưng bà là người can đảm, bà bác Alexandra đầy thành kiến về danh giá dòng họ nhưng rất quan tâm đến việc giáo dục Scout...

Và nhân vật đặc biệt nhất của chúng ta, có lẽ là bố của hai em bé, Atticus, ông nhận thức được cả mặt tốt, mặt xấu của con người, nhưng luôn tin tưởng vào khả năng cải thiện của con người. Ông hiểu rằng bản tính sinh ra con người là tốt nhưng nếu không được chuẩn bị để được đương đầu với cái xấu thì người đó sẽ bị sa ngã và hủy hoại, Ví dụ như Tom Robinson, khi anh bị kết án mặc dù bị vu oan, anh đã không thể kiềm chế bản thân và cái chết tìm đến với anh như một sự giải thoát. Ông biết các con mình đã có những sai lạc khi nhìn nhận về con người ông và ông đã khuyên các con của mình: “ ta không bao giờ thực sự biết một người chừng nào ta chưa ở vào địa vị của họ và cư xử theo kiểu của họ”

Với cách nhìn đó, ông không chỉ là một người cha mẫu mực, luôn dành thời gian lắng nghe các con mình, từng bước lí giải thấu đáo những câu hỏi, khúc mắc của các con, mà còn là một luật sư lương tâm và trách nhiệm, tận tâm với công việc, vì công bằng và lẽ phải cho một sinh linh. Thậm chí, khi ông bị cả thị trấn dè bỉu, gọi ông là” kẻ yêu mọi đen” khi nhận bào chữa cho Tom, con gái ông, Scout, đã nói rằng có vẻ cả thị trấn đúng còn ông sai. Ông không phản bác mà chỉ nhắc con rằng “ Chắc chắn họ có quyền nghĩ như vậy và họ có quyền nhận được sự tôn trọng dành cho những ý kiến của họ”. Dù cho ý kiến đó có phản dân chủ và thiếu đạo đức, thì ý kiến đó vẫn đáng được tôn trọng.

Ba mảnh ghép của ba thành viên trong gia đình tạo nên một bức tranh thể hiện tàm quan trọng của giáo dục. Hai bé Jem và Scout đã được tiếp xúc với xã hội từ sớm, chứng kiến những điều bất công, vô nhân tính, nhưng nhờ có bố Atticus là người dẫn dắt giảng giải, hai em đã có một cái nhìn khác, rèn luyện cho các con bản lĩnh của một luật sư chân chính tại phiên tòa. Ông có thể giải thích cho con lòng can đảm chính là “ Khi con biết thất bại ở trước mắt nhưng con vẫn bắt đầu và theo đuổi nó đến cùng cho dù có chuyện gì xảy ra.”

Truyện còn khắc họa sự bất công thành kiến với người da màu ngay trong lớp học, là nơi nền giáo dục được nuôi dưỡng với những giáo viên với kiến thức khô khan cứng nhắc, và bé Scout cũng rất ngạc nhiên khi so sánh giữa lời cô giáo giảng và những góc nhìn mà bố chia sẻ với em.

Hình ảnh con chim nhại được lặp đi lặp lại trong tác phẩm, và cũng không phải ngẫu nhiên hình ảnh chú chim nhại lại được tác giả ưu ái đến thế. Chim nhại là một loài chim mà chúng "chẳng làm gì cả, ngoài việc hót cho chúng ta nghe bằng cả trái tim của nó” nên giết nó là một tội lỗi. Hình ảnh này tượng trưng cho sự thơ ngây tốt bụng của những con người lương thiện nhưng bị hủy hoại vì cái xấu. Một luật sư da trắng đã đứng lên để bảo vệ một người da đen, một con người chiến đấu đơn độc vì công lý và lẽ phải, hình ảnh ấy đã tạo nên một tác phẩm xứng tầm trở thành kinh điển của văn chương nước Mỹ.

Nếu có thời gian mong bạn hãy tìm đọc cuốn sách này nhé!!